جالب است بدانید که در بورس، صرف انجام چند معامله نمی‌تواند باعث تغییر شدید قیمت یک سهم شود. شاید تصور کنید که اگر یک سرمایه‌گذار بزرگ، تعداد کمی سهم را با قیمتی بسیار بالا یا پایین بخرد، قیمت آن سهم بلافاصله تغییر خواهد کرد؛ اما این اتفاق نمی‌افتد! دلیل آن حجم مبنا است. حجم مبنا در بورس چیست؟ این یک مکانیزم کنترلی است که مانع از نوسانات شدید و غیرمنطقی قیمت‌ها می‌شود. در این مقاله به بررسی حجم مبنا بورس، نحوه محاسبه آن و اهمیت آن در معاملات سهام می‌پردازیم.
تعریف حجم مبنا چیست؟
حجم مبنا به زبان ساده یعنی حداقل تعداد سهامی که باید در یک روز معامله شود تا قیمت پایانی سهم بتواند به‌طور کامل تغییر کند. این عدد به جلوگیری از دست‌کاری قیمت‌ها و نوسانات کاذب کمک می‌کند.
حجم مبنا بورس این امکان را فراهم می‌کند که تغییرات قیمت متناسب با حجم واقعی معاملات باشد و از تأثیر معاملات کم‌حجم و سفته‌بازی جلوگیری شود. به عبارت دیگر، اگر حجم معاملات در یک روز کمتر از حجم مبنا باشد، میزان تغییر قیمت پایانی سهم کمتر از تغییرات قیمت معاملات خواهد بود.
حجم مبنا چطور محاسبه می‌شود؟
حجم مبنا در بورس بر اساس ۱۵ درصد از تعداد کل سهام شرکت در یک سال محاسبه می‌شود. سپس این مقدار بر تعداد روزهای معاملاتی تقسیم می‌شود تا حجم مبنای روزانه مشخص گردد. به زبان ساده، این یعنی اگر یک شرکت دارای ۱۰۰ میلیون سهم باشد و بورس در سال ۲۵۰ روز معاملاتی داشته باشد، فرمول زیر اعمال می‌شود:
حجم مبنا = (۱۵ درصد از تعداد کل سهام) ÷ تعداد روزهای معاملاتیبه عنوان مثال:
حجم مبنا = (0.15 × 100,000,000) ÷ 250
حجم مبنا = 60,000 سهم در روزچرا حجم مبنا در بورس مهم است؟
- جلوگیری از دست‌کاری قیمت‌ها: بدون حجم مبنا، برخی سرمایه‌گذاران می‌توانند با معاملات کم، قیمت سهم را تغییر دهند.
- کنترل نوسانات شدید: این معیار به متعادل نگه داشتن قیمت‌ها کمک می‌کند.
- افزایش اعتبار تحلیل‌ها: تحلیلگران می‌توانند بر اساس قیمت‌های واقعی تحلیل کنند، نه بر اساس نوسانات مصنوعی.
نحوه تأثیر حجم مبنا بر قیمت پایانی
در بورس، قیمت پایانی سهم تنها زمانی به اندازه تغییرات معاملات روزانه تغییر می‌کند که حجم معاملات حداقل برابر با حجم مبنا بورس باشد. اگر حجم معاملات کمتر از حجم مبنا باشد، تغییر قیمت پایانی متناسب با حجم معاملات کاهش می‌یابد.
| حجم معاملات روزانه | قیمت پایانی چگونه تغییر می‌کند؟ |
|---|---|
| بیشتر از حجم مبنا | قیمت پایانی کاملاً تغییر می‌کند |
| برابر با حجم مبنا | تغییرات قیمت معاملات اعمال می‌شود |
| کمتر از حجم مبنا | تغییرات قیمت کمتر از معاملات خواهد بود |
آیا همه شرکت‌ها حجم مبنا دارند؟
خیر. برخی از شرکت‌های کوچک که در بازار فرابورس معامله می‌شوند، حجم مبنا ندارند یا حجم مبنای آن‌ها یک در نظر گرفته شده است. این موضوع باعث می‌شود که تغییرات قیمت آن‌ها سریع‌تر و پرنوسان‌تر باشد.
نکات مهم برای معامله‌گران درباره حجم مبنا
- اگر حجم معاملات کمتر از حجم مبنا باشد، تغییرات قیمت پایانی کاهش می‌یابد.
- سهام‌هایی که حجم مبنای بالایی دارند، معمولاً نقدشوندگی کمتری دارند.
- در بازار فرابورس، حجم مبنا معمولاً صفر یا یک است، که باعث نوسانات بالاتر قیمت‌ها می‌شود.
جدول نمونه حجم مبنا برای برخی شرکت‌ها
| نام شرکت | تعداد کل سهام (میلیون) | حجم مبنا (هزار سهم) |
|---|---|---|
| شرکت A | ۵۰۰ | ۳۰۰ |
| شرکت B | ۱۰۰۰ | ۶۰۰ |
| شرکت C (فرابورس) | ۵۰ | ۱ |
حجم مبنا بورس یکی از مهم‌ترین ابزارهای کنترلی بازار سرمایه است که از نوسانات غیرمنطقی قیمت سهام جلوگیری می‌کند. این مکانیزم باعث می‌شود که قیمت پایانی سهم فقط در صورت معامله شدن مقدار مشخصی از سهام تغییر کند. با درک بهتر حجم مبنا در بورس چیست و نحوه تأثیر آن بر قیمت‌ها، می‌توان تصمیمات آگاهانه‌تری در معاملات گرفت. اگر به دنبال یادگیری بیشتر و ابزارهای تحلیلی قوی‌تر هستید، پیشنهاد می‌کنیم از اف‌ایکس‌یار بازدید کنید.
